Μου άρεσε πολύ (και με προβλημάτισε) ένα άρθρο του John Tozzi, αρθογράφου του BusinessWeek, που δημοσιεύεται στο capital.gr. Πρόκειται για μια “ενδιαφέρουσα” άποψη περί επιχειρηματικότητας, που δεν ακούμε πολύ συχνά. Δείτε το παρακάτω...
Του John Tozzi,
Η επιχειρηματικότητα δημιουργεί νέες θέσεις απασχόλησης και αποτελεί κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας, κάνοντας παράλληλα πλούσιους τους ευφυείς ιδρυτές εταιρειών και τους πονηρούς επενδυτές. Σωστά; Όχι ιδιαίτερα, απαντά ο Scott Shane, καθηγητής επιχειρηματικών μελετών στο πανεπιστήμιο Case Western και συγγραφέας του βιβλίου «
The Illusions of Entrepreneurship», το οποίο θα εκδοθεί εντός του μήνα από το πανεπιστήμιο του Yale University.
Ο Shane υποστηρίζει πως η αύξηση του ρυθμού ίδρυσης νέων επιχειρήσεων δε βοηθά την οικονομία ή την αγορά απασχόλησης. Αντ’ αυτού, θεωρεί πως η επέκταση των υφιστάμενων επιχειρήσεων θα ήταν περισσότερο αποτελεσματικός τρόπος για να ξοδέψει κανείς χρόνο και χρήμα. Ο Shane, που είναι επίσης ερευνητής για νέες επιχειρήσεις για την
Ewing Marion Kauffman Foundation, καθώς και ανεπίσημος επενδυτής στο
North Coast Angel Fund, επιθυμεί να προσγειώσει στην πραγματικότητα κάθε επίδοξο επιχειρηματία.
Το βιβλίο του Shane αποκαλύπτει μία θλιβερή οπτική της επιχειρηματικότητας στις ΗΠΑ, καθώς συμπεραίνει πως το μέσο νέο εγχείρημα είναι καταδικασμένο να αποτύχει μέσα στην πενταετία, ενώ στα πρώτα δέκα χρόνια της νέας εταιρείας οι επιτυχημένοι νέοι επιχειρηματίες κερδίζουν κατά 35% λιγότερα από ό,τι αν δούλευαν για άλλους.
Ο Shane μίλησε πρόσφατα στον
John Tozzi του BusinessWeek.com αναφορικά με τους μύθους της επιχειρηματικότητας. Ιδού ορισμένα επιλεγμένα αποσπάσματα της συνομιλίας τους. Παράλληλα, δείτε το
playbook (BusinessWeek.com, 23/1/08), αλλά και ένα link για ένα
quiz που δημιούργησε ο Shane για να δοκιμάσει τις γνώσεις του κόσμου πάνω στο ζήτημα της επιχειρηματικότητας.
Έχετε συλλέξει πολλά στοιχεία στο βιβλίο σας και έχετε καταλήξει σε ορισμένα αντισυμβατικά επιχειρήματα αναφορικά με την επιχειρηματικότητα. Ποια, λοιπόν, κατά τη γνώμη σας είναι η μεγαλύτερη ψευδαίσθηση;
Θεωρώ πως ο μεγαλύτερος μύθος στον οποίο πιστεύουν οι επιχειρηματίες είναι πως η ανάπτυξη και η απόδοση των νεοσύστατων εταιρειών τους εξαρτάται από το διοικητικό ταλέντο τους και όχι τόσο από το αντικείμενο της επιχείρησης. Δεν μου αρέσει να συρρικνώνω τα «εγώ» του κόσμου, από την άλλη όμως, θέλω οι άνθρωποι να έχουν μία ρεαλιστική κατανόηση της τάξης των πραγμάτων. Ο κλάδος που επιλέγει κάποιος να στήσει μία επιχείρηση έχει τεράστια επίδραση στις πιθανότητες ανάπτυξης της εταιρείας. Πριν από 20 χρόνια, περίπου το 4% των νεοσύστατων εταιρειών στον κλάδο των υπολογιστών και του εξοπλισμού γραφείων έφθαναν στη λίστα Inc. 500, σε αντίθεση με το 0,005% των ξενοδοχειακών εταιρειών και το 0,007% των νέων εταιρειών στην εστίαση. Άρα είναι σαφές πως οι πιθανότητες για μία εταιρεία να μπει στον Inc. 500 ήταν κατά 840 φορές υψηλότερες σε σχέση με το αν ξενοδοχειακή επιχείρηση.
Ο υπότιτλος του βιβλίου σας είναι «οι δαπανηροί μύθοι με τους οποίους ζουν οι επιχειρηματίες, επενδυτές και νομοθέτες». Ποιο είναι το κόστος των εν λόγω παρανοήσεων;
Σε ατομικό επίπεδο, είναι η αποτυχία. Το κόστος έχει να κάνει ακριβώς με αυτή. Αν κάποιος ξεκινήσει μία επιχείρηση και αυτή "πεθάνει", τότε θα μπορούσε να είχε γλιτώσει χρήμα και χρόνο με το να ήταν στη δούλεψη άλλου και να εξασφάλιζε μισθό, σταθερότητα και λιγότερο άγχος από αυτό που προκαλούν τα σκαμπανεβάσματα στη διοίκηση μίας εταιρείας. Επομένως υπάρχουν τα προσωπικά κόστη. Υπάρχει ο μύθος πως αν η εταιρεία καταφέρει να επιτύχει το μέσο όρο του κλάδου, τότε όλα βαίνουν καλώς. Η πραγματικότητα όμως επιτάσσει πως για να επιβιώσει η εταιρεία θα πρέπει να κυμανθεί στις κορυφαίες θέσεις του κλάδου, ενώ για να κερδίσει ο επιχειρηματίας περισσότερα χρήματα από ό,τι αν δούλευε ως στέλεχος κάπου αλλού θα πρέπει η εταιρεία του να βρεθεί στο top 10% του κλάδου.
Περιγράψτε αντιπροσωπευτικό δείγμα νεοσύστατης εταιρείας;
Η μέση νεοσύστατη εταιρεία έχει αρχικό κεφάλαιο της τάξης των 25.000 δολαρίων. Η χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της εταιρείας προέρχονται από τις οικονομίες του επιχειρηματία. Ο κλάδος δραστηριοποίησης είναι η λιανική ή η παροχή προσωπικών υπηρεσιών, όπως κομμωτήριο ή κατάστημα ενδυμάτων. Ο ιδρυτής δεν προσβλέπει σε ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς συνήθως είναι ικανοποιημένος με την επίτευξη του στόχου των 100.000 δολαρίων ως ετήσιο τζίρο.
Και είναι πιθανό η διάρθρωση της επιχείρησης να είναι για ένα μόνο ιδιοκτήτη και δίχως υπαλλήλους, σωστά;
Μάλιστα. Αξίζει να σημειωθεί πως περίπου οι μισές εταιρείες του δείγματος έχουν ως έδρα την κατοικία του ιδιοκτήτη.
Γιατί λοιπόν θεωρείται πως ο μύθος της επιχειρηματικότητας είναι τόσο δημοφιλής;
Εν μέρει οφείλεται στο ότι την έχουμε συνδέσει με πράγματα που εμείς θέλουμε να πιστεύουμε πως χαρακτηρίζουν τους Αμερικανούς: η ανάγκη ανεξαρτησίας, η αυτονόμηση κτλ. Παράλληλα, η επιχειρηματικότητα έχει μία ιδιότητα που παραδόξως αγνοούμε όλοι: τα άτομα που δημιουργούν δική τους επιχείρηση αντλούν μεγαλύτερη ικανοποίηση από το εργασιακό τους αντικείμενο. Έτσι προσπαθούμε να εκλογικέψουμε το γεγονός πως αρέσει περισσότερο, αλλά έχει λιγότερα χρήματα. Επομένως, έχουμε δημιουργήσει ένα μύθο που θέλει την κίνηση μας να στηρίζεται στη χρηματοοικονομική λογική και όχι απλά στην ικανοποίηση. Στην αντίθετη περίπτωση, δημιουργείται εσωτερική σύγκρουση.
Στο βιβλίο σας αναφέρετε πως ο κόσμος είναι τόσο χαρούμενος να δουλεύει για τον εαυτό του που θα έπρεπε να κερδίζει 2,5 φορές περισσότερα χρήματα ως υπάλληλος για να νιώσει την ίδια ικανοποίηση. Εάν αυτή η εκτίμηση ισχύει, πέρα από το χρηματοοικονομικό ρίσκο που αναλαμβάνουν, η σύσταση εταιρείας ενέχει κάποιο άλλο κίνδυνο;
Θα ήταν ιδιαίτερα λογικό να πει κάποιος: «Ξέρεις κάτι; Θα δουλεύω με λιγότερα χρήματα στη δική μου επιχείρηση, διότι δεν μου αρέσει να δουλεύω για τρίτους, και αυτός είναι ο βασικός λόγος της απόφασης μου να ανοίξω εταιρεία. Με κάνει ευτυχισμένο και για αυτό δεν με νοιάζει». Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι υπέροχο. Το πρόβλημα είναι όταν ο κόσμος αρνείται να παραδεχθεί την πραγματικότητα, και προσπαθεί να πειστεί ο ίδιος, αλλά και να πείσει τους γύρω του πως οικονομικά είναι σε καλύτερη κατάσταση
Επίσης, λέτε πως ο τυπικός επιχειρηματίας συχνά λαμβάνει αποφάσεις που περιορίζουν τις πιθανότητες επιτυχίας της εταιρείας του; Γιατί θεωρείτε πως συμβαίνει αυτό;
Διότι οι περισσότεροι βιάζονται και δεν διαθέτουν χρόνο στο να οργανώσουν τις κινήσεις τους. Παραδείγματος χάριν, όλα τα στοιχεία υποδηλώνουν πως η απόδοση μίας νεοσύστατης εταιρείας βελτιώνεται σημαντικά όταν υπάρχει
business plan (BusinessWeek.com, 7/1/08). Ωστόσο, στην πλειονότητα τους οι νέοι επιχειρηματίες τα αγνοούν και δεν καταρτίζουν επιχειρησιακό σχέδιο. Επομένως, το ερώτημα είναι αν τα business plans αποδεδειγμένα βοηθούν, γιατί δεν αφιερώνει κάποιος λίγο χρόνο να δημιουργήσει ένα; Πιστεύω πως θεωρούν πως αφού δεν στοχεύουν στο να λάβουν χρηματοδότηση από τρίτο γιατί να χάσουν χρόνο με business plan, και αντ’ αυτού να μην ξεκινήσουν αμέσως τη δουλειά. Στην πορεία βέβαια αυτά πληρώνονται…
Επιπρόσθετα, υπάρχει άγνοια για το τι θεωρείται αποτελεσματικό. Δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση για το τι καθιστά μία εταιρεία επιτυχή.
Γράφετε πως «η ενθάρρυνση της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων είναι πολύ κακή κρατική πολιτική». Τι θα προτείνατε εσείς εναλλακτικά;
Αυτό που είναι το άσχημο με τη εν λόγω πολιτική είναι πως προωθείται η ιδέα πως οι επιχειρηματίες, ανεξαρτήτως τι είδους, είναι καλοί και πως πρέπει να έχουμε περισσότερους. Ωστόσο, καλή πολιτική θα ήταν να επιλέγαμε ορισμένους κλάδους που έχουν προοπτικές ανάπτυξης και να τους προωθούσαμε. Ωστόσο, οι υπάρχουσες πολιτικές δεν ενθαρρύνουν μεμονωμένους κλάδους υψηλής ανάπτυξης, καθώς το βάρος να στρέφεται μόνο στον όγκο των επιχειρήσεων και όχι στην ποιότητα. Αυτό, επομένως, είναι κακή πολιτική.
Ο John Tozzi είναι ανεξάρτητος αρθρογράφος για το BusinessWeek.com.